Zo goed worden dat je geen concurrentie hebt
“Every moment in business happens only once”, zo luidt de krachtige openingszin. Als lezer val je er dan meteen goed in. De schrijver, betrokken bij zowel Paypal (als oprichter) als Facebook (als een van de eerste investeerders), neemt je mee op een reis door zijn gedachten, ervaringen en de vragen die hem bezig houden. Thiel houdt een pleidooi voor radicale innovatie, die je van 0 naar 1 brengt. Dus geen marginale verbetering van een paar procentjes meer. Nee, we mikken hoger. In de taal van Google, 10x beter. Of zoals Kennedy in 1961 pleitte voor de reis naar de Maan. De moonshot, die volgens JFK alleen Amerikanen zouden kunnen realiseren. Groot denken en vooral tegen de stroom in voorwaarts bewegen, in alle onzekerheid die er is.
Zero to One van Peter Thiel vind ik een echte aanrader, ook voor zijn tegenstanders.
Thiel is helder en neemt geen blad voor de mond. Zo stelt hij enkele ontwikkelingen (de in zijn ogen ongewenste dominantie van MBA-denken), populaire denkbeelden (over vrije marktwerking met volop concurrentie), taboe’s (zijn voorkeur om een monopolie te creëren) en denkers (Malcom Gladwell) van deze tijd ter discussie. Uiteraard komt hij met zijn eigen alternatieven.
MESSCHERP
Ook het wisselen van perspectief pakt verfrissend uit. Achteraf weten we immers alles zo goed. En veel zaken zijn ook logisch wanneer je binnen een tijdperk leeft. En dus gaan we eerst terug naar 1985 toen Economie in Stanford de meest populaire studie was en technologie (computer science) volgens Thiel nog een provinciale uitstraling had. Internet veranderde dat (rond 1993). Tegelijkertijd konden de oude economieën de uitdagingen van de globalisering niet langer aan. En dus volgde een intense groeiperiode die in 2000 werd gevolgd door een crash van de eerste internet bubble. Die zat eraan te komen maar Thiel schrijft messcherp op: “We noemen het pas een bubbel als het systeem geklapt is. Tot dat moment is het immers de leidende gedachte en word je raar aangekeken als je anders denkt.”
In de jaren daarna kwam de volgende golf van internetbedrijven op. Daaronder de bedrijven waarin Peter Thiel en vrienden (ook wel de Paypal maffia genoemd, naar het bedrijf van Thiel waar veel vernieuwers werkten, zoals Elon Musk van Tesla) participeerden. Daarover later meer.
Monopolisten als wereldverbeteraars
Het boek beoogt de lezer te prikkelen om zelf goed na te denken en zodoende vernieuwingen te kunnen realiseren. Daar is volop behoefte aan in de ogen van de schrijver. Het begint met het continu stellen van vragen waardoor je oplossingen ook echt in onverwachte hoek tegen kunt komen. De hulpvraag van Thiel hierbij is ‘Over welke belangrijke waarheid zijn mensen het regelmatig niet met jou eens?’ Alleen op deze manier kun je, tegen de massa in, vernieuwen. En de afgeleide variant is ‘Welk waardevol bedrijf is nog steeds niet opgericht?’ “Een smoelenboek voor studenten leek ook niet echt een gamechanger maar uiteindelijk leverde het met Facebook een van de dominante online media van deze tijd op.
Thiels visie over het verwerven van een interessante marktpositie gaat in tegen bestaande denkbeelden. “Als je concurrentie zo leuk vindt, begin dan een restaurant, dan heb je veel concurrentie en je gaat failliet”. Thiel legt gepassioneerd uit waarom je volgens hem juist een monopolie moet nastreven en hoe je dat kunt aanpakken. Je moet voorkomen dat je zoals een luchtvaartmaatschappij veel moet investeren, ook echt een prestatie moet leveren en daar dan vervolgens heel karig voor wordt beloond. Thiel noemde 37 dollarcent per passagier als marge op een vlucht. “En dat is het omgekeerde van wat Google doet.”
Daarbij is volgens hem een last mover advantage veel interessanter dan het first mover advantage zoals dat in de literatuur altijd wordt genoemd. Thiel stelt dat een wereld van ‘perfect competition’ er alleen maar voor zorgt dat bedrijven waarde leveren maar er zelf niet beter van worden. “Zorg dat je de markt betreed met een uniek aanbod.”
Daarbij zijn monopolisten volgens Thiel niet de bad guys die we denken. “Waar een monopolist in een statische wereld alleen maar de huur ophaalt, is het in een veranderende wereld juist een bron van verbetering.” ‘Creative monopolies’ zoals Apple bieden de consument juist een keuze. “Niet voor niets waren mensen bereid om hun telefoon voortaan zelf te betalen. Eindelijk was er een telefoon die gewoon werkte.”
10x beter
Dan het verschil in mindsets tussen Europa en de VS. Volgens Thiel is een optimist iemand die uitkijkt naar de toekomst en is degene die de toekomst vreest een pessimist. Als je denkt dat je de wereld kunt verbeteren en deze niet alleen bestudeert maar ook actie onderneemt om de daad bij het woord te voegen en naar grote inspirerende doelen toewerkt, dan krijg je het label ‘definite’. Als je daarentegen denkt dat de wereld van toeval aan elkaar hangt en niet te begrijpen is, dan ga je uit van een ‘indefinite’ (oneindige) toekomst. Dan haak je af. Zo labelt Thiel Europa als het continent van de indefinite pessimists waar men de toekomst vreest maar niet weet wat daaraan te doen is. Verkramping en verstarring zijn het gevolg. ‘Slow Management en niemand is verantwoordelijk’.
De VS tot 1982 krijgt het label ‘definite optimists’. Volgens Thiel omarmden de Amerikanen in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw grootse plannen, zoals het NASA Apollo programma. Radicale innovatie stond centraal en zogenaamde moonshots (inspirerende grootse ambities die mensen motiveerden om zichzelf te overtreffen). De VS sinds 1982 krijgen het label ‘indefinite optimists’. Thiel mist de moonshots die mensen stimuleren en richting geven. Hier ziet Thiel een rol voor de technologie-gedreven bedrijven zoals Google, Facebook, Paypal, Tesla en Amazon om voor verbetering te zorgen. Door slim denkwerk, het stellen van ambitieuze doelen en door werk te maken van deze ambities. Google heeft een even inspirerende als simpele strategie die samen te vatten valt in drie woorden: “tien keer beter.” Dat is natuurlijk iets anders dan wat veel organisaties doen: hier een procentje erbij, daar een procentje erbij. Tot er iemand komt die niet 5% verbetering nastreeft maar 5x beter, sneller of goedkoper wil zijn. En dan worden gevestigde namen opeens de prooi. Airbnb dat in een paar jaar tijd meer waarde creëert dan gerenommeerde hotelketens in 100 jaar. De voorbeelden zijn legio en de vraag is: welke voorbeelden volgen? Uitzendbureaus? Onderwijsinstellingen? Zorginstellingen?
Drie geboden
Terug naar Thiel. Hij wil dat de lezer goed nadenkt maar geeft daarbij niet echt concrete tips. Hij stipt even aan wat de drie geboden zijn voor succes bij het creëren van je monopolie: ‘Start small, scale up and don’t disrupt’. Dat laatste is interessant want volgens Thiel is Silicon Valley geobsedeerd door disrupten (ontwrichten) van bestaande sectoren en bedrijven. “Daarmee kijken start-ups echter door de bril van diezelfde oude bedrijven en dat is fout.” Je moet met frisse ogen kijken om echt vernieuwend te kunnen zijn. Bovendien leidt ontwrichten tot niets, in elk geval niet tot het nieuwe monopolie dat je nodig hebt om succesvol te zijn. Interessant wat Thiel zegt maar ik mis hier iets. Zelf zou ik willen weten hoe ze dat dan doen. Iets meer inzichten dan de anderhalve pagina over ‘Start small, scale up and don’t disrupt’.
“Interessant wat Thiel zegt maar ik mis hier iets”
Wat is nu het gedrag van de radicale innovators? Wat doen ze precies? Thiel beschrijft dat in Silicon Valley, waar de meeste van deze innovatieve bedrijven gevestigd zijn, mensen met Asperger een groot voordeel hebben. “Als je minder gevoelig bent voor hints van je omgeving dan zul je je minder geneigd zijn om hetzelfde te doen als iedereen om je heen.” Deze focus en de enorme drive om ergens extreem goed in te worden, dat zie je natuurlijk ook terug bij muzikanten en topsporters. Boeiend vind ik het hoe Thiel deze karaktertrekken als ingrediënten ziet om een product, een dienst of een bedrijf te creëren dat zo goed is dat er geen concurrentie meer is. Genoeg stof om over na te denken. En wat mij betreft om iets mee te doen. Te beginnen met een inspirerende ambitie te bepalen. Daarom sluit ik af met de vraag van Thiel: Welk waardevol bedrijf is nog steeds niet opgericht? Wellicht kun je er iets mee…
Uitspraken die blijven hangen:
•“What important truth do very few people agree with you on?”
•“What valuable company is nobody building?”
•“A startup is the largest group of people you can convince of a plan to build a different future.”
•“A startup has to question received ideas and rethink business from scratch.”
•“Today the whole Eurozone is in slow-motion crisis and nobody is in charge”
•“Founders only sell when they have no more concrete visions for the company….”
•“Make every person in the company responsible for doing just one thing.”
•“Cults tend to be fanatically wrong about something. People at a successful start-up are fanatically right about something those outside it have missed.”
Over het boek en de schrijver
De manier waarop het boek tot stand kwam is bijzonder. De colleges van Thiel aan Stanford University waren populair onder studenten. Een daarvan, Blake Masters, nam contact op met Thiel met het idee om het gedachtengoed iets verder uit te werken en dit boek is daarvan het resultaat. Thiel is als oprichter van Paypal en Palantir, en als investeerder van het eerste uur in Facebook, een ervaringsdeskundige als het gaat om snelle groei. Geboren in Duitsland staat hij te boek als een van America’s groeiexperts uit Silicon Valley. Thiel is niet onomstreden, mede doordat hij geen blad voor de mond neemt.
Thiel is niet onomstreden, mede doordat hij geen blad voor de mond neemt.
In een diverse boeken (bijv. The Internet is Not the Answer van Andrew Keen) wordt Thiel gepositioneerd als een van de techno optimisten die denken met behulp van technologie de wereld te kunnen verbeteren. En dat terwijl de periode van 2005 tot 2015 volgens Keen juist een grote mislukking is. “Internet bleek helemaal niet de verlossing te brengen. In plaats daarvan zitten we met enkele nieuwe bedrijven die veel te dominant zijn. Apple, Google, Facebook en dat is een groot gevaar.”
Het boek bestellen?
De Engelstalige versie die ik las. Of liever de Nederlandse vertaling.
